Καρκίνος Παγκρέατος

Επιδημιολογία
Παράγοντες Κινδύνου-Διάγνωση
Συμπτωματολογία
Διαγνωστική Προσέγγιση
Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του παγκρέατος;

Ο καρκίνος παγκρέατος αποτελεί την έβδομη αιτία θανάτου από καρκίνο στο δυτικό κόσμο, είναι συχνότερος στους άντρες και η επίπτωση του αυξάνει όσο αυξάνεται και η ηλικία.

Ποιοι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από καρκίνο του παγκρέατος;

Τα αίτια δεν είναι γνωστά, υπάρχουν όμως κάποιοι παράγοντες που ενδεχομένως αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισής του. Ανάμεσα σε αυτούς είναι το κάπνισμα, η διατροφή που είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ και καφεΐνης, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χολολιθίαση, η κληρονομικότητα και πιο σπάνια η χρόνια παγκρεατίτιδα. Τα άτομα που έχουν έναν ή περισσότερους προδιαθεσικούς παράγοντες δε σημαίνει ότι θα εμφανίσουν καρκίνο του παγκρέατος, ενώ άτομα χωρίς κανέναν προδιαθεσικό παράγοντα μπορεί να εμφανίσουν τη νόσο.

Υπάρχουν συμπτώματα ενδεικτικά του καρκίνου του παγκρέατος;

Στα αρχικά στάδια της νόσου, ο ασθενής συνήθως δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα. Ακόμα όμως και σε προχωρημένη νόσο, τα συμπτώματα είναι μη ειδικά, μπορεί δηλαδή να εμφανιστούν σε πολλές διαφορετικές παθήσεις και σε ένα μικρό ποσοστό μόνο οφείλονται στον καρκίνο του παγκρέατος. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι: πόνος στην κοιλιά, πόνος στη μέση (εξαιτίας της θέσης του παγκρέατος), ναυτία και έμετοι, ίκτερος (κίτρινο χρώμα δέρματος και επιπεφυκότων) και μερικές φορές σκούρου χρώματος ούρα και άχρωμα κόπρανα, ανορεξία, απώλεια σωματικού βάρους, αδυναμία και καταβολή. Συμπτώματα κατάθλιψης μπορεί να παρουσιαστούν αρκετούς μήνες πριν τη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος και τέλος μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια σακχαρώδης διαβήτης ή να απορρυθμιστεί σακχαρώδης διαβήτης που προϋπήρχε.

Σε ποιες εξετάσεις υποβάλλεται ένας ασθενής με υποψία καρκίνου του παγκρέατος;

Η υποψία της νόσου τίθεται αρχικά με την εκδήλωση των συμπτωμάτων, την κλινική εικόνα και τον απεικονιστικό έλεγχο είτε αυτός γίνεται λόγω συμπτωμάτων του ασθενoύς είτε τυχαία για άλλους λόγους. Ο απεικονιστικός έλεγχος της κοιλιάς μπορεί να περιλαμβάνει το υπερηχογράφημα, την αξονική και τη μαγνητική τομογραφία άνω κοιλίας ενώ πιο εξειδικευμένες εξετάσεις είναι η Ενδοσκοπική παλίνδρομη χολάγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP) και η Mαγνητική χολάγγειοπαγκρεατογραφία (MRCP).

Πως τίθεται η διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος;

Για να τεθεί η διάγνωση της νόσου, πρέπει να γίνει βιοψία και ιστολογική εξέταση τμήματος από την ύποπτη περιοχή του παγκρέατος ή άλλη μεταστατική εστία. Η λήψη υλικού για βιοψία γίνεται συνήθως μέσω ενδοσκόπησης (διοισοφάγειου υπερηχογραφήματος) ή διαδερμικά με τη χρήση βελόνας βιοψίας ή κυτταρολογικής εξέτασης (FNB ή FNA). Μπορεί να χρειαστεί και χειρουργική βιοψία όταν οι προαναφερθείσες μέθοδοι αποτύχουν να θέσουν τη διάγνωση.

Τι είναι ο δείκτης CΑ 19-9;

Σε ορισμένες περιπτώσεις καρκίνου παγκρέατος είναι αυξημένος ο καρκινικός δείκτης CΑ 19-9, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι φυσιολογικές τιμές αποκλείουν τη νόσο. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως ο δείκτης CΑ 19-9, όπως και οι υπόλοιποι καρκινικοί δείκτες, χρησιμεύει ως δείκτης παρακολούθησης και ανταπόκρισης στη θεραπεία ασθενών που έχουν ήδη καρκίνο και σε καμία περίπτωση δε χρησιμοποιείται για τη διάγνωση της νόσου σε ασυμπτωματικό πληθυσμό στα πλαίσια προσυμπτωματικού ελέγχου (check up).

Ποιες είναι σήμερα οι διαθέσιμες θεραπείες;

Το θεραπευτικό πλάνο καθορίζεται ανάλογα με την έκταση της νόσου αλλά και τη γενικότερη κατάσταση υγείας του ασθενή. Σε περιορισμένους όγκους γίνεται χειρουργική εξαίρεση και ακολουθεί επικουρική χημειοθεραπεία.

Τι επιλογές υπάρχουν αν η νόσος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά;

Στους τοπικά προχωρημένους καρκίνους παγκρέατος (που δεν είναι δυνατόν να εξαιρεθούν πλήρως λόγω επέκτασης σε γειτονικούς ιστούς ή και σε αγγεία) καθώς και στους μεταστατικούς καρκίνους χορηγείται χημειοθεραπεία.